بی شک اگر بخواهیم برای اخلاق اسلامی و لحاظ آن در امر حکومتداری یک نمونه منحصر به فرد معرفی کنیم، بلافاصله نام « آیت الله خامنه ای» به ذهن خواهد رسید.مهمترین دلیل برای این امر این است که ایشان همواره در خطابه های عمومی و نصایح به مسئولان بر امری به نام «انصاف» تاکید داشته اند و در این امر خود پیشگام بوده اند.
نمونه بارز این امر را می توان در نحوه بدرقه دولت ها از سوی ایشان به عینه مشاهده کرد. علی القاعده در جامعه ما پس از پایان عمر هشت ساله هر دولت، یک موج منفی بر علیه رییس جمهور و کابینه وجود دارد که نکات مثبت دولت را تحت الشعاع قرار می دهد. در میان یکه تازی این موج منفی در رسانه ها و ذهنیت جامعه، رهبر انقلاب همواره شرط انصاف را لحاظ می کنند و در پایان عمر دولت ها در جلسه خداحافظی با روسای جمهور وقت از خدمات و ویژگی های مثبت آنها تقدیر می کنند تا فضای اجتماعی به سمت تلطیف شدن حرکت کند.
برای فهم دقیق این امر گوشه هایی از بیانات رهبر انقلاب در جلسه تقدیر از روسای جمهور وقت ، آقایان هاشمی و خاتمی و احمدی نژاد تقدیم می شود؛
بیانات رهبر انقلاب در آخرین دیدار با کابینه هاشمی(1376/05/09)
کشورى که قبل از ویرانیهاى جنگ هم، حقیقتاً هیچ میراث زیربنایىِ قابل توجّه و قابل قبولى از رژیم گذشته – که استقلال این ملت را نشان دهد – نداشت. بسیارى از آنچه را هم که بود و در طول سالهاى متمادى به دست آمده بود، جنگ از دست ما گرفت. بعد از جنگ، ساختن و راه انداختن کشور، راه انداختن مردم و مشتعل کردن احساسِ کار و تلاش و ابتکار و نوسازى و بازسازى، همّتِ بلند و کار پرمرارتى را مى‌طلبید، که این دولت، این وظیفه را بر عهده گرفت و با موفّقیت انجام داد.
من به شما به خاطر این زحمت هشت ساله، «خسته نباشید» عرض مى‌کنم. همچنین به همه برادرانى که در دولت شما هستند و بودند – بعضى هم بودند و در خلال این مدّت رفته‌اند – «خسته نباشید» عرض مى‌کنم. در همه زمینه‌ها خیلى زحمت کشیدید، خیلى کار کردید و حقیقتاً کشور را پیش آوردید.
من نمى‌خواهم بگویم که همه آرزوهاى ما برآورده شده است. از قبیل مسائل مربوط به عدالت اجتماعى و مسائل مربوط به قشرهاى گوناگون، کارهاى زیادى وجود دارد که بایستى به مرور انجام گیرد و ان‌شاءاللَّه دولتهاى بعدى آنها را انجام خواهند داد؛ ولى آنچه که بر عهده این دولت بود و در طول هشت سال در زمینه بازسازى مى‌توانست انجام بگیرد، بحمداللَّه به بهترین وجهى انجام گرفته است. خداوند ان‌شاءاللَّه به همه شما اجر دهد و از شما راضى باشد و به این تلاشى که کردید و به نتایج کارتان، برکت دهد، که بتواند زمینه خوبى براى کارهاى بعدى باشد.
لازم مى‌دانم – بخصوص – نظر خودم را درباره بخشى از علل موفّقیت این دولت ذکر کنم. هم اینها براى مردم نافع است، هم براى مسؤولینى که در طول زمان – در آینده – حضور خواهند داشت، بلاشک نافع است.
بخش قابل توجّهى از این، به خصوصیّات شخصِ آقاى هاشمى برمى‌گردد؛ یعنى واقعاً برخى از خصوصیات در ایشان هست که تأثیر تام و تمامى در این موفّقیتها داشته؛ از قبیل برخوردارى ایشان از روحیه کار – پرکارى – روحیه ابتکار و نوآورى و ورود در میدانهاى جدید و ناپیموده، همّت بلند در امر سازندگى و نترسیدن از طرحهاى بزرگ و اقدام کردن شجاعانه در مورد کارهاى بزرگ، شیوه مدیریّت باز که در ایشان وجود داشت و این به همکاران ایشان امکان مى‌داد که ابتکار و تلاش خودشان را به کار بیندازند و از آن استفاده کنند.
ایمان عمیق به توانایى خود نیز نقش زیادى داشت. همچنین هوشمندى در شناخت مسائل و مضایق و پیدا کردن راه حلها، بخشى از خصوصیاتى است که بلاشک مؤثّر بود.
یک مقدار هم به کابینه برمى‌گردد که آن هم کاملاً قابل توجّه است. بخشى از آن، مربوط به لیاقتهاى آقایانى است که در مجموعه دولت حضور داشتند – اعم از وزرا، معاونین و مسؤولان سازمانهاى مختلف و وابسته به ریاست جمهورى – که آنها در حدودِ متفاوتى است.
در ضمن، یک نکته مهم در راز موفقیّتها این بود که این کابینه، یک کابینه کارى بود، نه یک کابینه سیاسى. معناى کابینه کارى این نیست که اشخاصى که در این کابینه‌اند، اهل سیاست نیستند، یا در سیاست دخالت نمى‌کنند؛ بلکه معنایش این است که نقطه مشترک و کارى و التقاء آنها – دور آن میزى که اسمش هیأت دولت است – اهتمام به انجام کارِ کشور است. این، نقش زیادى داشت و خیلى خوب بود. خدا را شکر مى‌کنیم.
جناب آقاى هاشمى، به عنوان یک روحانى انقلابى، کارآمد، متدیّن و متعبّد، براى مردم ما مطرح هستند و این خصوصیّاتى است که در ایشان هست.
من در تمام طول مدّت هشت سال، در جریان کارهاى شما آقایان قرار داشتم؛ هم به وسیله‌ى گزارشهاى مستقیم، هم از طرقى که براى اطّلاع گیرى، در دسترس من بوده است. علاوه بر این که به طور مستمر – اقلاً هفته‌اى یک بار – جناب آقاى هاشمى با من ملاقات مى‌کردند. در این ملاقاتها و جلسات، گزارش کارها، طرح مسائل، طرح مشکلات، نظرخواهى و مشاوره در امور گوناگون نیز بوده است. این جلسات، جلساتِ پربرکتى بود.
بنده دائماً شما را در طول این سالهاى متمادى دعا مى‌کردم؛ شخص آقاى هاشمى را به نام و حداقل در هر شبانه‌روزى یک مرتبه – و بیش از این – و شما را نیز همین طور، معمولاً دعا مى‌کردم. باز هم دعا خواهم کرد. امیدوارم ان‌شاءاللَّه خداوند به شما توفیق دهد، بتوانید کارهایى را که در آینده بر عهده‌تان است، به بهترین وجهى انجام دهید و کسانى هم که خواهند آمد، بتوانند دنباله این کارها را بگیرند.
چنانچه ملاحظه شده است، بعضى اوقاتْ افرادى از بعضى از مسؤولین انتقاد مى‌کنند – نسبت به بعضى از چیزها – انتقادها نباید به معناى نفى خدمتها و کارهاى انجام شده، باشد. انتقاد به جاى خود محفوظ است؛ باید خدماتِ اشخاصى که خدمت و تلاش خالصانه کرده‌اند، مورد نظر باشد. هیچ گاه انتقاد، به معناى نادیده گرفتن خدمات و کارهاى بزرگ نیست.
بیانات رهبر انقلاب در آخرین دیدار با کابینه خاتمی (1384/05/10)
این نکته را هم مورد تأکید قرار بدهم. همان‌طور که اشاره کردند، خوشبختانه دولت شما در ماه‌هاى آخر دچار رکود نشد – ما این را شاهد هستیم – تا روزهاى آخر کار کردید؛ و این جاى تشکر و قدردانى دارد. علاوه بر این‌که لازم است از زحمات شما در طول سالهاى متمادى تشکر و قدردانى کنم، این را هم بخصوص لازم است بگویم و ذکر کنم که شما کار را ادامه دادید و پیش بردید. در روزهاى آخر و هفته‌هاى آخر، کارهاى خوبى در بخش‌هاى مختلف انجام گرفت،که نشان‌دهنده‌ى زنده بودن دولت بود. امیدواریم همیشه همین‌طور باشد. اگر ما از قدرتى که در اختیار یک مسؤول قرار مى‌گیرد، براى خدا و خدمت به مردم استفاده کنیم، این قدرت مى‌شود نعمت؛ اما اگر براى اهداف شخصى از آن استفاده کنیم، همین قدرت مى‌شود نقمت و مایه‌ى انحطاط و سقوط ارزش‌هاى انسانى در درون خود انسان؛ انعکاس‌اش هم در جامعه و در میان مردم ظاهر خواهد شد. قدرت، هدف نیست؛ وسیله‌یى است براى این‌که انسان بتواند به اهداف والا برسد. هر قدمى در راه خدمت، ما را به این اهداف نزدیک مى‌کند.
لازم است از شخص جناب آقاى خاتمى هم صمیمانه تشکر کنم. این را به شما دوستان بگویم، به خود ایشان هم شاید بارها گفته‌ام؛ در طول هشت سالى که ما با ایشان به‌طور مستمر و مداوم در ارتباط بودیم، رفاقت و صمیمیت ما با ایشان روزافزون بوده؛ خدا را شکر. الان پیوند عاطفى و محبت‌آمیزى که بین بنده و آقاى خاتمى هست، از آنچه در هشت سال پیش بوده، بمراتب مستحکم‌تر است؛ و این ناشى از خصوصیاتى است که من در این مدت در ایشان حس کردم. تدین و پایبندى و نجابت و روحیه‌ى نجیب ذاتىِ ایشان واقعاً جزو امتیازات و خصال برجسته در ایشان است. ایشان در این مدت تلاش متراکمى انجام دادند؛ ما شاهد بودیم و مى‌دیدیم. در مقاطع زمانى مختلف، کشور و دولت و مسؤولان با حوادثى مواجه شدند، و ایشان در یکى از حساس‌ترین مراکز این مواجهه قرار داشتند و صبر و تحمل کردند؛ ان‌شاءاللَّه خداى متعال اجر این صبر و تحمل را خواهد داد.
در میان خصوصیات ایشان، اگر من بخواهم روى یکى از آنها تکیه کنم، این است که ایشان در همه‌ى این مدت، دشمنانى را که کمین کرده و خیز برداشته بودند، ناامید کردند. خیلى‌ها از سال 76 – از اول تشکیل این دولت – مى‌خواستند آقاى خاتمى را در موضع مقابله و مواجهه‌ى با نظام قرار دهند؛ خیلى هم تلاش کردند؛ ما شاهد بودیم. البته ریشه و مبنا و سلسله‌جنبان این تلاشها در بیرون از این مرزهاست؛ منتها کسانى هم متأسفانه همان انگیزه‌هاى فاسد و پلید را در داخل انعکاس مى‌دادند. خیلى تلاش کردند، اما آقاى خاتمى حقیقتاً مقاومت کردند. آن روزى که ایشان اعلام کردند وقتى مى‌گویم «جامعه‌ى مدنى»، مراد من مدینةالنبى است – که اتفاقاً دیروز یا پریروز در یکى از صحبتهاى ایشان من این را خواندم – خیلى خلاف انتظار بعضى‌ها شد؛ لذا به ایشان حمله کردند و فشار آوردند.
اینها مواضعِ خیلى باارزشى است. ما که قصور داریم و دیدمان اینقدر کوتاه است، مى‌فهمیم و مى‌بینیم؛ کاتبانِ نامه‌ى اعمال ما – که مأموران الهى هستند – به طریق اولى مى‌بینند؛ و خداى متعال هم که «من ورائهم محیط» است، همه چیز را مى‌بیند. اینها پیش خداى متعال اجر دارد. ان‌شاءاللَّه در آینده هم باید همین‌طور باشد.
از تجربه و توان شماها باید استفاده شود. مسؤولان و کسانى که مأموریت‌هایى را بر عهده مى‌گیرند، باید از محصول کار و از نظرات شما بهره ببرند و استفاده کنند. شما هم حقیقتاً خود را به معناى واقعى کلمه در اختیار نظام و متعلق به نظام بدانید. یک روز انسان در این نقطه مأموریتى را انجام مى‌دهد؛ یک روز در این نقطه نیست و یک جاى دیگر است. همان‌طور که عرض کردیم، مسؤولیت‌هاى دینى و انقلابىِ من و شما تمام نمى‌شود. ما هر جا باشیم، بالاخره یک عنصر مسلمانِ انقلابى هستیم و مسؤولیت‌هایى بر عهده داریم. امیدواریم ان‌شاءاللَّه بتوانید این مسؤولیت را به بهترین وجه انجام دهید.
من همیشه در این مدت شماها را دعا کرده‌ام. آقاى خاتمى را حداقل در هر شبانه‌روز یک بار دعا کرده‌ام؛ یعنى در تمام این مدت شاید هیچ شب و روزى نبوده که من شخص ایشان را دعا نکنم. بقیه‌ى مسؤولان و دیگران را هم همیشه دعا کرده‌ام و باز هم دعا خواهم کرد. دعا کنیم که خداى متعال این کشور و این ملت و این نظام را روزبه‌روز به اهداف خودش نزدیکتر کند و اقتدارى را که شایسته‌ى این کشور و این ملت است، به او ارزانى بدارد؛ و همین‌طور هم خواهد شد؛ این را من تردید ندارم.
بیانات رهبر انقلاب در آخرین دیدار با کابینه احمدی نژاد
آنچه که من امروز باید به دوستان عرض کنم، در درجه‌ى اول خداقوّتى است؛ ان‌شاءالله که خسته نباشید. هشت سال کار کردید، تلاش کردید، کارهاى خوبى انجام گرفت، تحمل زحمات کار شبانه‌روزى را شماها نشان دادید؛ یعنى دیده شد، احساس شد، همه فهمیدند که رئیس جمهور محترم و همکارانشان در دولت حجم کارشان بسیار بالا و پرشتاب نسبت به همه‌ى دوره‌هاى دیگر بود و هست؛ این نقطه‌ى برجسته‌اى است که نباید این را نادیده گرفت. همه‌ى کسانى که میخواهند درباره‌ى دولتها، درباره‌ى کابینه‌ها، درباره‌ى رؤساى جمهور قضاوت کنند – چه پیش خودشان، چه در منظر عموم – و نظرى بدهند، خوب است به این نکته هم توجه کنند: حجم کار بالا و تلاش خستگى‌ناپذیر و اعراض از آسایشها و آسودگى‌ها و امتیازاتى که معمولاً مسئولان کشورها در دنیا دارند؛ استراحت میکنند، تفریح میروند، امتیاز میگیرند؛ اینها را نخواستن، ندیدن، طلب نکردن، امتیاز بزرگى است که این دولت بحمدالله از این امتیاز برخوردار بود.
یک نکته‌ى دیگر هم که در مورد این دولت در طول این هشت سال مورد نظرم بود و بارها هم به آن اشاره کردم، این است که این دولت بحمدالله توانست شعارهاى انقلاب را سر دست بگیرد و به آنها افتخار کند و آنها را در جامعه مطرح کند….
این دولت این شعارها را مطرح کرد، برجسته کرد، سر دست گرفت، به آنها افتخار کرد؛ در مجامع جهانى، احساس شرم از انگیزه‌هاى انقلابى و از اهداف انقلابى و از شیوه‌هاى انقلابى نکرد؛ این خیلى کار بزرگى بود.
آنچه که براى خدا کردید، خداى متعال آنها را در نامه‌ى عمل شما ثبت کرده و کرام‌الکاتبین آنها را نگه داشته‌اند و بلاشک به درد شما خواهد خورد. آنچه را که شما عمل کردید، چه حالا بنده و امثال بنده ببینیم، بدانیم و تشکر کنیم، چه نبینیم، ندانیم و تشکر نکنیم، «انّ الله شاکر علیم»؛(1) خدا، هم میداند – علیم است – هم سپاسگزار است. امیدواریم ان‌شاءالله خداى متعال به شماها توفیق دهد.
کارى که باید بر آن همت بگمارید، این است که رشته‌ى خدمت را رها نکنید. همه‌ى تلاشها منحصر نیست در فلان وزارتخانه یا فلان مسئولیت در دولت؛ نه، صحنه‌ى کشور صحنه‌ى تلاش است، صحنه‌ى کار است، صحنه‌ى فعالیت است؛ و این کار، دو جور میتواند انجام بگیرد: متوجه اهداف انقلابى، و غیرمتوجه به اهداف انقلابى. شما چه در دولت آینده و در دولتهاى آینده حضور داشته باشید، چه نداشته باشید، کارى که انجام میدهید و مسئولیتى که برعهده میگیرید – که طبعاً امثال شماها، مدیران شایسته و کارآمد، در هر بخشى از بخشها خالى از مسئولیت نمیمانند – سعى کنید آن را با توجه به اهداف انقلاب و با رویکرد هدفهاى انقلاب ان‌شاءالله انجام دهید. خداى متعال شماها را مأجور خواهد داشت، ما هم در حد خودمان و به قدر خودمان تشکر میکنیم.
توسط : 